Restauratie van de vleugel van Kees Boeke


In Dat Bolwerck staat een bijzondere vleugel, die we in bruikleen kregen van het klein- en achterkleinkind van onderwijsvernieuwer Kees Boeke. In een feuilleton die we publiceren in onze nieuwsbrieven nemen we u mee in de restauratie van deze bijzondere vleugel, de reizen die hij maakte en natuurlijk de onderwijsvisie die raakvlakken heeft met CelloWercken Zutphen.

Foto’s: Dorothee Nijland

DEEL I

Cellisten weten zich gedragen door vleugels

De cello zingt een melodie, de vleugel geeft de harmonie. Toch prachtig als we dit beeld tot ons laten doordringen, we ons realiseren dat deze onafscheidelijkheid er is. In Dat Bolwerck staat een bijzondere vleugel, die we in bruikleen kregen van het klein- en achterkleinkind van onderwijsvernieuwer Kees Boeke. Kees Boeke, van de Werkplaats Kindergemeenschap in Bilthoven, had als één van de pijlers in zijn curriculum het muziekonderwijs aan kinderen, als weg naar verbinding. Met deze vleugel is er een uitvoering van de Mattheus Passion van Bach geweest: zingend schoolkoor en orkest, Aafje Heynis solo-zang en Kees Boeke aan de vleugel.  We praten hier over een 110 jaar oude Steinway & Sons die Kees en Betty voor hun huwelijk in Londen cadeau kregen.

In de komende edities van de nieuwsbrief willen we graag steeds een hoofdstukje hieraan wijden; aan de restauratie die nu is begonnen, de reizen die zijn gemaakt en natuurlijk de onderwijsvisie en de raakvlakken met CelloWercken Zutphen.

Deel II

CelloWercken in ontmoeting met Werkplaats kindergemeenschap, vooraankondiging

Inmiddels is het enkele jaren geleden dat we de vleugel in bruikleen kregen, de oude Steinway die in 1910 huwelijkscadeau was voor Kees en Betty Boeke.

Kees Boeke heeft veel betekend in de onderwijsvernieuwing, een tijd waarin bijvoorbeeld Maria Montessori en het Vrije School onderwijs sterk in opkomst waren. Een betere wereld begint bij onderwijs en kinderen kregen een meer gelijkwaardige benadering, Muziek speelde een belangrijke rol in de Werkplaats. Centraal was hierin deze vleugel waarop talloze uitvoeringen met de kinderen werden gedaan. Hoogtepunt was een uitvoering van de Mattheüs-Passion van Bach, met deze vleugel, kinderkoor en Aafje Heynis als soliste.

Vlak vóór de Tweede Wereldoorlog besloten Kees en Betty naar het Midden-Oosten te gaan om hun onderwijsplannen vorm te geven in een internationale school aldaar. Ook hier gold: gezamenlijk onderwijs creëert binding. De vleugel is meeverhuisd, uiteindelijk zelfs op de rug van een kameel, om het muzikale bij te dragen. Helaas maakte de oorlog een einde aan dit plan. Kees en Betty keerden terug naar Nederland om daar verder te bouwen in zware tijden.

Je zou zeggen: de vleugel staat niet voor niets in Dat Bolwerck, bij CelloWercken.

CelloWercken staat ook voor een andere visie op hoger beroeps onderwijs, waarbij de toekomstige cellisten meer in samenspel leren, het gezamenlijk opzetten van artistieke plannen binnen Zutphen, het onderzoek naar het niet direct zichtbare (wat is klank, waarneming, gemeenschapszin tussen musici en publiek, een menselijk/artistieke studie-omgeving.)

De Steinway-vleugel is recentelijk gerenoveerd. Er komt een feestelijke inwijding op 9 april, Eerste Paasdag. In het bijzijn van leden van de familie Boeke zal het concert in muziek en verhaal plaatsvinden, waarbij onder meer de prachtige Fantasie in f voor 4-handig piano van Schubert ten gehore wordt gebracht.

De Ochtenden van Radio 4 heeft als onderdeel Onder de vleugels van Den Herder (mijn broer Jacobus) en zij zijn in Den Herder op Zondag te gast voor uitzending.

Deel III


De vleugel is inmiddels in Dat Bolwerck terug en is werkelijk prachtig geworden.

Ontroerend genoeg kwam Jeroen den Herder puur bij toeval op het spoor van een aantal authentieke filmpjes die verslag doen over het leven op de Werkplaats Kindergemeenschap Bilthoven. In onderstaand filmpje zien we daadwerkelijk Kees Boeke achter de vleugel zitten, het schoolkoor dirigerend. Het geeft maar aan hoeveel belang hij hechtte aan goed muziekonderwijs voor iedereen, en hoe zingen de onderlinge band versterkt.

We gaan vanaf nu flink repeteren op de vleugel om alles weer te laten “wennen” Het is de fase van finetuning en klaarmaken voor de volgende 30 jaar.

Het filmpje kunt u ook hier via YouTube bekijken.

d.d. februari 2023